„Jesteśmy gotowi, powitać was jako trzydziestego członka sojuszu” – powiedział w czwartek 6 września sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg, który odwiedził tego dnia Skopje. Macedonia wyznaczyła 30 września jako datę referendum w sprawie członkostwa w NATO i potencjalnie w Unii Europejskiej oraz na temat porozumienia z Grecją w sprawie nazwy kraju. Bez tej zmiany wejście tego bałkańskiego państwa do organizacji nie będzie możliwe. Od dekad z tego właśnie powodu blokuje je południowy sąsiad – Grecja.
Stoltenberg spotkał się w Skopje z premierem Macedonii Zoranem Zaewem, aby wspomóc jego wysiłki zmierzające do przekonania rodaków do przyjęcia umowy z Grecją. Podkreślił, że „ceni sobie partnerstwo” z Macedonią . Z kolei minister obrony republiki Radmiła Szekerinska poinformowała, że w ostatnich latach w operacjach NATO w Afganistanie, Iraku oraz innych misjach wzięło udział 4 tys. żołnierzy z Macedonii.
W czerwcu NATO zaprosiło Macedonię do rozpoczęcia rozmów akcesyjnych, ale aby sfinalizować rozmowy konieczne będą zmiany konstytucyjne.
„To historyczna szansa” – powiedział Stoltenberg. „Jest to jednorazowa okazja, aby dołączyć do społeczności międzynarodowej, stać się członkiem NATO, a także UE, ale do tego potrzebna będzie umowa dotycząca zmiany nazwy kraju”.
Rząd w Skopje, wybrany w 2017 r., optuje za porozumieniem z Grecją, aby rozwiązać spór o nazwę. Obie strony uzgodniły już nową nazwę państwa: Republika Północnej Macedonii.
Zwycięski upór Grecji
Ta zmiana ma uśmierzyć sprzeciw Grecji, które protestują przeciw w ich opinii zawłaszczaniu przez Skopje dziedzictwa antycznej Macedonii i obawiają się wysuwania w przyszłości roszczeń terytorialnych z ich strony. Grecja z tego powodu od początku lat 90. XX wieku (od chwili kiedy Macedonia proklamowała niepodległość) hamowała jej starania o członkostwo w NATO i UE.
Referendalną kampanię premiera Macedonii wspierają także inni unijni przywódcy – w piątek Skopje odwiedził kanclerz Austrii Sebastian Kurz, a w sobotę do stolicy Macedonii przybyła kanclerz Niemiec Angela Merkel.
Po podpisaniu dokumentu w sprawie wejścia do NATO będzie potrzebna jego ratyfikacja przez parlamenty wszystkich 29 państw sojuszu.
Po przyjęciu Macedonii tylko trzy bałkańskie państwa nie będą członkami NATO: Serbia, Bośnia i Hercegowina oraz Kosowo.