Konferencja Przewodniczących Parlamentu Europejskiego przyjęła deklarację w sprawie Konferencji o Przyszłości Europy. Określa ona kształt konferencji, jej elementy oraz kompetencje poszczególnych unijnych instytucji. To pierwszy tak dokładny dokument związany z tą inicjatywą.
„Parlament Europejski przyjmuje wspólną deklarację, ponieważ chcemy, by Konferencja w sprawie przyszłości Europy rozpoczęła się tak szybko, jak to możliwe. Konferencja w znaczący sposób przyczyni się do tworzenia Unii obywateli”, oznajmili przewodniczący Parlamentu Europejskiego David Sassoli oraz szefowie frakcji parlamentarnych w wydanym oświadczeniu.
„Reprezentując w sposób bezpośredni europejskich obywateli, jak podkreślono w Traktacie o Unii Europejskiej (art. 10 TUE – red.), Parlament Europejski będzie odrywał podczas Konferencji wiodącą rolę”, podkreślili.
„Jako grupa przywódców reprezentująca unijnych obywateli w całej ich różnorodności wierzymy, że owa czołowa rola Parlamentu zostanie odzwierciedlona w pracach i praktycznej organizacji Konferencji”, oświadczyła Konferencja Przewodniczących.
Deklaracja w sprawie ram Konferencji
Redakcja EURACTIV.pl dotarła z kolei do wstępnego szkicu deklaracji, którą mają przyjąć na sesji plenarnej Parlamentu Europejskiego przewodniczący PE David Sassoli, szefowa KE Ursula von der Leyen i reprezentujący prezydencję w Radzie UE premier Portugalii António Costa. Dokument określa ramy konferencji, jej ogólne założenia, a także organy, jakie zostaną powołane dla usprawnienia prac.
„Na przestrzeni swojej historii Unia Europejska poradziła sobie z wieloma wyzwaniami. Pandemia COVID-19 wystawiła jednak jedyny w swoim rodzaju model Unii Europejskiej bardziej niż cokolwiek wcześniej. Europa może i musi wyciągnąć wnioski z kryzysu, angażując w to obywateli i całe społeczności”, napisano.
„Unia Europejska musi pokazać, że jest w stanie odpowiedzieć na problemy i ambicje obywateli”, stwierdzono. „Konferencja na temat przyszłości Europy stworzy nową przestrzeń do debaty z obywatelami nad obecnymi wyzwaniami i priorytetami UE”, dodali autorzy listu.
„My, przewodniczący Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji Europejskiej pragniemy, by obywatele dołączyli do naszej dyskusji i mieli głos na temat przyszłości Europy. Dlatego wspólnie zobowiązujemy się słuchać Europejczyków i działać zgodnie z rekomendacjami, jakie wynikną z Konferencji, z pełnym poszanowaniem naszych kompetencji oraz zasad subsydiarności i proporcjonalności określonej w unijnych traktatach”, zapowiedzieli Sassoli, von der Leyen i Costa.
Jaki kształt będzie miała Konferencja?
Według informacji zawartych w dokumencie Konferencja ma mieć formę częściowo stacjonarną, w postaci debat i forów, a częściowo zdalną. Tu kluczową rolę odegra specjalnie przygotowana wielojęzyczna platforma cyfrowa. Konferencja odbywać się będzie na różnych szczeblach, począwszy od debaty międzynarodowej, a skończywszy na poszczególnych regionach.
Instytucje UE stawiają sobie za cel organizację specjalnych paneli obywatelskich, reprezentacyjnych pod względem pochodzenia, płci, wieku, statusu socjoekonomicznego albo poziomu wykształcenia. Państwa członkowskie też mogą organizować własne panele w ramach Konferencji, pod warunkiem spełnienia określonych kryteriów.
Przewodniczyć Konferencji będzie troje przewodniczących, reprezentujących trzy równoprawne unijne instytucje: szef Parlamentu Europejskiego David Sassoli, przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen i Rada UE, reprezentowana głównie przez państwo sprawujące w danym czasie unijną prezydencję.
Jakie organy zostaną stworzone na potrzeby Konferencji?
Zostanie powołana specjalna Rada Wykonawcza (Executive Board), która składać się będzie z równej liczby przedstawicieli Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej i Komisji Europejskiej. Rolę obserwatora przy tym organie pełnić ma Konferencja Komisji do Spraw Unijnych Parlamentów Unii Europejskiej (COSAC), uczestniczyć może też Komitet Regionów oraz Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) oraz przedstawiciele innych unijnych organów i podmiotów partnerskich.
Rada Wykonawcza odpowiadać ma za konsensus decyzyjny w kwestiach dotyczących prac Konferencji, poszczególnych procesów i wydarzeń. Ma również nadzorować całą pracę Konferencji oraz przygotowanie agendy pod spotkania Konferencji Plenarnej. Radą Wykonawczą kierować będą przedstawiciele RE, PE i KE, którzy regularnie będą zdawać raporty ze swojej pracy trojgu przewodniczących konferencji.
Przewiduje się także stworzenie Wspólnego Sekretariatu (Common Secretariat) Konferencji jako ciała asystującego przy Radzie Wykonawczej i dbającego o równą reprezentację w tym organie przedstawicieli Rady Europejskiej, Komisji i Parlamentu.
Konferencja Plenarna (Conference Plenary) dopilnuje natomiast, by rekomendacje płynące z paneli obywatelskim na szczeblu krajowym i Europejskim, pogrupowane tematycznie, były omawiane bez uprzedniego założenia co do rezultatu takich rozmów i bez odgórnie ustalonych ograniczeń co do zakresu polityki, której temat jest poruszany.
Konferencja Plenarna spotykać się będzie co najmniej raz na pół roku, a jej skład obejmie przedstawicieli PE, RE i KE, jak również parlamentów krajowych oraz samych grup obywateli. Swoją reprezentację będzie miał także Komitet Regionów, Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny oraz społeczeństwo obywatelskie. W kwestiach dotyczących polityki zagranicznej w pracach uczestniczyć będzie też wysoki przedstawiciel UE do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.
Końcowe wnioski Konferencji będą znane wiosną przyszłego roku i zaprezentowane w raporcie, opracowanym przez przewodniczących głównych unijnych instytucji. Następnie każda z instytucji przystąpi do planowania, w jaki sposób zostaną one wdrożone.
Tematyka Konferencji
Obszary tematyczne Konferencji w sprawie przyszłości Europy oparte zostaną o założenia Programu strategicznego Rady Europejskiej na lata 2019–2024 i wytyczne polityczne na obecną kadencję KE. Uwzględnione zostaną także wyzwania związane w pandemią COVID-19.
Wśród konkretnych kwestii, jakie ma objąć Konferencja, znajdą się m.in. walka ze zmianami klimatu, gospodarka bardziej przyjazna obywatelom, sprawiedliwość społeczna, równość i solidarność międzypokoleniowa, transformacja cyfrowa Europy, europejskie prawa i wartości, w tym praworządność, wyzwania związane z migracją, bezpieczeństwo, rola Unii Europejskiej w świecie, demokratyczne podstawy UE i wzmacnianie demokracji w zarządzaniu UE.
Czym jest Konferencja w sprawie przyszłości Europy?
Propozycję konferencji w sprawie przyszłości Europy wysunął w 2019 r. francuski prezydent Emmanuel Macron, a formalnie postulat w tej sprawie przedstawiła pod koniec roku nowa przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen.
Inicjatywa ta w założeniu ma zapewnić Europejczykom więcej możliwości wpływania na to, czym zajmuje się Unia i w jaki sposób służy ona swoim obywatelom. Celem jest większe zaangażowanie Europejczyków pochodzących z różnych środowisk i reprezentujących różne grupy społeczne w decyzje podejmowane na szczeblu UE.
Start Konferencji planowano pierwotnie na maj 2020 r. Plany te zrujnowały jednak pandemia koronawirusa oraz nieporozumienia między zainteresowanymi stronami, dotyczące m.in. tego, kto ma przewodniczyć temu przedsięwzięciu. 3 lutego unijni ambasadorowie złożyli formalny wniosek o rozpoczęcie Konferencji.