Dziś (19 stycznia) podczas debaty plenarnej, europosłowie wyrazili poparcie dla wspólnej strategii EU wobec szczepień przeciwko SARS-CoV-2. Podkreślali jednak potrzebę większej przejrzystości odnośnie zawieranych umów i programu dystrybucji szczepionek.
W trakcie dzisiejszej debaty plenarnej większość europosłów wyraziło poparcie dla unijnej strategii zakupu szczepionek od firm farmaceutycznych. Podkreślono, że dzięki koordynacji działań przez Komisję Europejską udało się zapewnić i sprawiedliwie rozprowadzić szczepionki w państwach członkowskich UE.
Stella Kyriakides, unijna komisarz ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności nie odniosła się jednak do zmniejszonych dostaw szczepionek do państw Unii Europejskiej przez koncerny Pfizer i BioNTech z powodu rozbudowy jednej z fabryk w Belgii.
Pandemia okazją dla unijnej solidarności
“Potrzeba było pandemii, żebyśmy zrozumieli, jak silna i efektywna jest Unia Europejska”, powiedział Traian Băsescu, były prezydent Rumunii w latach 2004-2014 i europoseł z ramienia Europejskiej Partii Ludowej (EPP).
Komisja, która negocjowała dostawy szczepionek z firmami farmaceutycznymi w imieniu państw członkowskich, podpisała sześć umów i zakontraktowała jak dotąd 2 mld 300 mln dawek.
Jednocześnie niektórzy europosłowie skrytykowali działania poszczególnych państw, w tym umowy podpisane umów z firmami farmaceutycznymi na dostarczenie szczepionek poza unijnym mechanizmem, nazywając to porażką europejskiej solidarności.
Jak twierdzą posłowie, jedynym sposobem na sprawne wyjście z kryzysu oraz zapewnienie sprawiedliwego dostępu do szczepionek jest wspólna polityka szczepień i solidarność w podejmowaniu decyzji.
Posłowie domagają się większej przejrzystości
W trakcie debaty nie zabrakło głosów domagających się od Komisji większej transparentności warunków zawieranych umów między UE a firmami farmaceutycznymi. Jak podkreślali, szczepionki są dobrem publicznym finansowanym z publicznych środków. Wielu europosłów skrytykowało brak przejrzystości i brak dostępu do umów z firmami farmaceutycznymi.
Zaapelowali o dostęp do danych dotyczących konkretnych kosztów szczepionek, a także o ujawnienie zobowiązań firm farmaceutycznych. Europosłowie wymagali także od KE pełnej przejrzystości w przedstawieniu planu dystrybucji szczepionek w krajach członkowskich. Jak podkreślono, tylko pełna przejrzystość pozwoli Unii Europejskiej zwalczyć dezinformacje na temat szczepionek oraz zaplanować zmiany w dystrybucji wynikające z ewentualnych opóźnień.
Paszporty szczepień: czy zostaną wprowadzone?
Europosłowie poruszyli także pomysł wprowadzenia tzw. paszportów szczepień, które pozwoliłyby zaszczepionym obywatelom państw UE na korzystanie z większych swobód w trakcie pandemii, w tym odbywania zagranicznych podróży. „Paszport szczepień jest niezbędny do wyjścia z kryzysu”, stwierdziła Frédérique Ries z frakcji Renew Europe (Odnówmy Europę!).
Jak twierdzą niektórzy europosłowie, paszporty pozwoliłyby na szybsze otworzenie niektórych sektorów gospodarki, w tym sektora turystycznego. Jednak w trakcie debaty pojawiły się także głosy krytyczne wobec pomysłu. “Byłaby to dyskryminacja wobec wszystkich tych, którzy z różnych powodów nie mogą się zaszczepić”, powiedziała Irena Joveva z Renew Europe.
Inni europosłowie dodali, że debata na temat paszportów szczepień jest przedwczesna, dopóki dystrybucja szczepionek nie będzie bardziej efektywna, a długoterminowe efekty szczepień w pełni znane.
Potrzeba globalnej solidarności
Posłowie zwrócili także uwagę na globalny charakter pandemii, która wymaga skoordynowanych rozwiązań. Dlatego zaapelowali do KE o wykorzystanie pozycji, aby wesprzeć państwa rozwijające się.
Stanowisko to jest echem oświadczenia szefa Światowej Organizacji Zdrowia, Tedrosa Adhanoma Ghebreyesusa.
„W co najmniej 49 krajach o wyższych dochodach podano już ponad 39 mln dawek szczepionki. Tylko 25 dawek podano w jednym z krajów o najniższych dochodach. Nie 25 milionów; nie 25 tysięcy; tylko 25. (…) świat stoi na krawędzi katastrofalnej moralnej porażki – podkreślił w poniedziałek Tedros Adhanom Ghebreyesus.
“Nigdy nie pozbędziemy się wirusa w Europie, jeśli nie zostanie on pokonany na całym świecie” zaznaczyła Mónica Silvana González, z frakcji Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów (S&D). Priorytetem EU musi być ułatwianie dostępu do szczepionki dla najbardziej narażonych sąsiadów i partnerów – dodali inni europosłowie.
Michal Wiezik z EPP, zwrócił z kolei uwagę na zanieczyszczanie środowiska naturalnego jako główną przyczynę wybuchu pandemii. „Dopóki nie powstrzymamy wyzysku zwierząt i dewastacji środowiska naturalnego, nie zatrzymamy wybuchu kolejnej pandemii”. podkreślił słowacki europoseł.