Ruch ANO premiera Andreja Babisza zwyciężył w wyborach samorządowych w większości regionów. Babisz jest pierwszym szefem rządu w historii Czech, którego partia wygrywa na szczeblu regionalnym. Zwycięstwo wystarczy ANO do samodzielnego rządzenia?
Według wstępnych wyników wyborów samorządowych ruch ANO premiera Andreja Babisza wygrał w 10 z 13 regionów, a frekwencja wyniosła 38 proc. W pozostałych regionach ugrupowanie premiera Babisza zajęło drugie lub trzecie miejsce.
Czechy: Wybory w czasie pandemii
Wybory do samorządów regionalnych oraz wybory częściowe do Senatu – przy ścisłych zasadach sanitarno-higienicznych z powodu epidemii – rozpoczęły się w Czechach w piątek, a zakończyły w sobotę.
Ponad 9,7 tys. kandydatów ubiegało się o 675 miejsc w 13 radach krajów (województw). Mieszkańcy Pragi, która ma uprawnienia samodzielnego kraju, odbywają się w innym terminie; najbliższe zostaną przeprowadzone w 2022 r.
W wyborach senackich, w których odnawiana jest jedna trzecia składu izby wyższej parlamentu, o 27 foteli senatorskich ubiegało się 27 235 kandydatów. W I turze obsadzono 1 mandat. Za dwa tygodnie dwójka kandydatów z najwyższym wynikiem z danego regionu zmierzy się w drugiej turze. W Senacie zasiada 81 osób wybieranych na sześć lat. Co dwa lata skład tej izby jest odnawiany w jednej trzeciej.
Dwudniowe wybory do władz różnych szczebli wprowadzono w tym kraju w 1971 roku.
Dobry wynik Partii Piratów
Drugi wynik w wyborach uzyskała Partia Piratów (Piraci), która powstała w 2009 r, i w poprzednich wyborach miała trzy mandaty. Teraz do rad regionów wprowadzi 91 swoich przedstawicieli, uzyskując 12 proc. głosów.
O sukcesie może mówić też skrajna partia Wolność i Bezpośrednia Demokracja (SPD), która miała dwa mandaty, teraz uzyskała ich 35. Spośród ugrupowań, które mają reprezentację w Izbie Poselskiej, duże straty odnotowała Czeska Partia Socjaldemokratyczna (CSSD), która wchodzi w skład koalicji rządzącej. Liczba reprezentujących ją radnych zmniejszyła się ze 125 do 28.
Wyniki nie przesądzają o ewentualnych koalicjach, jakie mogą być zawierane w poszczególnych regionach, od których zależy wybór hejtmana (odpowiednika marszałka województwa w Polsce). W poprzednich wyborach przed czterema laty ANO uzyskało 175 z 675 mandatów w radach regionalnych, ale z tego ugrupowania wywodziło się jedynie pięciu hejtmanów.
Pierwszy raz Babisza
W obecnych wyborach ruch Babisza uzyskał 179 mandatów. Oddało na niego głos ponad 22 proc. wyborców. Babisz jest pierwszym premierem w historii Czech, którego partia wygrywa na szczeblu regionalnym.
Opozycja już zapowiedziała, że nie będzie – w regionach, gdzie ruch ANO, nie uzyskał wystarczającej większości, by rządzić samodzielnie – wchodzić w koalicję z partią premiera Czech.
Tzw. koalicje wykluczające ANO mogą okazać się bardzo kłopotliwe, ponieważ obecny partner koalicyjny ANO, socjaldemokraci, ponieśli klęskę w regionach. Aby swobodnie rządzić partia premiera będzie musiała zawrzeć nowe sojusze.
Głosowanie w samochodzie
W wyborach senackich i samorządowych Czesi mogli zagłosować bez wychodzenia z samochodu w specjalnych komisjach.
Według szacunków ministerstwa spraw wewnętrznych, które w Czechach organizuje wybory, na kwarantannie lub izolacji znajduje się około 16 tys. uprawnionych do głosowania. Są wśród nich także osoby, które przebywają w szpitalach lub domach opieki społecznej i są w izolacji. Mogły one oddać głos w zamkniętych, specjalnie utworzonych dla nich komisjach wyborczych w czwartek.
W praktyce oznaczało to, że część osób uzyskała możliwość głosowania z samochodu – drive thru, jak w restauracjach Mcdonald’s, czy przy pobieraniu wymazów na koronawirusa. To niestosowana wcześniej w Czechach forma głosowania, która wymagała utworzenia specjalnych komisji wyborczych.
W sierpniu ugrupowania parlamentarne zgodnie odrzuciły pomysł wprowadzenia głosowania przez przedstawicieli. Nie doszło także do porozumienia w sprawie głosowania korespondencyjnego.