Bogatsi członkowie Światowej Organizacji Handlu (WTO) zignorowali w środę (10 marca) apel ponad 80 krajów rozwijających się do zrzeczenia się praw patentowych w celu zwiększenia produkcji szczepionek przeciwko SARS-CoV-2.
Republika Południowej Afryki i Indie ponowiły starania o odstąpienie od zasad porozumienia Światowej Organizacji Handlu (WTO) w sprawie handlowych aspektów własności intelektualnej (TRIPS), co pozwoliłoby producentom leków generycznych lub innych na produkcję większej liczby szczepionek przeciw SARS-CoV-2.
Zwolennicy zniesienia ograniczeń patentowych twierdzą, że istniejące przepisy dotyczące własności intelektualnej tworzą bariery w dostępie do niedrogich leków i szczepionek i chcą złagodzenia przepisów, tak jak miało to miejsce podczas epidemii AIDS.
Republika Południowej Afryki argumentuje, że niepowodzenie w zapewnieniu leków ratujących życie podczas pandemii HIV/AIDS kosztowało co najmniej 11 mln istnień ludzkich w Afryce.
Kraje zachodnie: Ochrona praw własności intelektualnej sprzyja innowacjom
W październiku 2020 r. Lekarze bez Granic (Médecins Sans Frontières) przygotowali list podpisany przez ponad 375 organizacji społeczeństwa obywatelskiego popierających odstąpienie od obecnych zasad.
Propozycję RPA oraz Indii poparły dziesiątki krajów zrzeszonych w WTO, w dużej mierze rozwijających się, w tym przez Chiny. Przeciwne były kraje zachodnie, w tym Wielka Brytania, Szwajcaria, kraje UE i Stany Zjednoczone, z których wywodzi się większość z międzynarodowych koncernów farmaceutycznych.
Indie są głównym producentem leków generycznych, chociaż wiele największych firm, takich jak Viatris, Sandoz i Teva, ma swoje siedziby w krajach zachodnich .
Kraje zachodnie argumentują, że ochrona praw własności intelektualnej sprzyja badaniom i innowacjom, a zawieszenie tych praw nie spowodowałoby nagłego wzrostu podaży szczepionek.
Rządy państw zachodnich twierdzą, że przyniosłoby to skutki odwrotne do zamierzonych w trakcie pandemii, która wymaga od producentów szybkich reakcji, aby poradzić sobie z mutującym wirusem.
Podczas ósmej dyskusji na ten temat, od czasu gdy po raz pierwszy poruszono go w październiku, nie osiągnięto porozumienia. TRIPS – organ WTO, liczący 164 członków – zwykle musi wyrazić zgodę w drodze konsensusu, chyba że zgodzą się przystąpić do głosowania w drodze wyjątku.
Przedstawiciele poszczególnych państw zobowiązali się przedyskutować tę sprawę ponownie w kwietniu, przed kolejnym planowanym posiedzeniem Rady TRIPS w dniach 8-9 czerwca.
Ngozi Okonjo-Iweala: „Musimy działać już teraz”
Ngozi Okonjo-Iweala, była minister finansów i spraw zagranicznych Nigerii, która 1 marca została dyrektorką generalną WTO, nazwała nasilające się dyskusje w ramach TRIPS „niezwykle ważnymi”, ale powiedziała, że rządy i przedsiębiorstwa muszą już teraz działać, aby zwiększyć produkcję, zwłaszcza na rynkach wschodzących.
Okonjo-Iweala nawoływała także do otworzenia większej liczby fabryk szczepionek przeciwko SARS-CoV-2 w krajach rozwijających się.
Nigeryjka podkreśliła we wtorkowym (9 marca) przemówieniu, że producenci preparatów powinni spotkać się ze Światową Organizacją Zdrowia i sojuszem szczepionkowym GAVI oraz stowarzyszeniami biznesowymi, aby rozważyć możliwe warianty działania.
„Musimy upewnić się, że wywiążemy się z zobowiązań, aby miliony ludzi, którzy czekają na decyzję z zapartym tchem, wiedziało, że pracujemy nad konkretnymi rozwiązaniami”, dodała.