Przed rozpoczynającym się w przyszłym tygodniu Światowym Forum Ekonomicznym (WEF) w szwajcarskim Davos ukazał się doroczny raport o największych globalnych zagrożeniach. Po raz pierwszy w historii w TOP 5 znalazły się ryzyka związane z jednym tylko zagadnieniem – zmianami klimatycznymi.
Tegoroczne Forum w Davos, które odbędzie się w dniach 21-24 stycznia, może zostać niemal całkowicie zdominowane przez zagadnienia związane z kwestią zmian klimatycznych. Wiele wskazuje na to, że bardzo często poruszanym wątkiem będą skutki wielkich pożarów, jakie trawią Australię od jesieni ubiegłego roku.
W tegorocznej wersji raportu, jaki eksperci związani z WEF przygotowują na temat największych globalnych zagrożeń, na które najszybciej trzeba znaleźć odpowiedź, na pierwszych pięciu miejscach znalazły się potencjalne wydarzenia związane ze zmianami klimatycznymi.
Pożary w Australii to realizacja tez raportu?
Choć raport był gotowy już 22 października, czyli zanim australijskie pożary buszu stały się tematem omawianym globalnie i zanim w drugiej połowie grudnia osiągnęły swoje apogeum, zidentyfikowane przez autorów zestawienia zagrożenia w dużej mierze zaistniały właśnie w Australii.
Za największe zagrożenie uznano ekstremalne zjawiska pogodowe, czyli wielkie upały, gigantyczne i nagłe ulewy czy tornada i huragany. A to właśnie utrzymująca się bardzo długo ekstremalnie wysoka temperatura oraz brak opadów przez długi czas mocno utrudniały strażakom walkę z ogniem.
Kolejne największe globalne zagrożenia ujęte w raporcie przygotowanym przez ekspertów WEF to potencjalna porażka wdrażania polityki klimatycznej przez poszczególne państwa i społeczność międzynarodową, kataklizmy i katastrofy naturalne, utrata bioróżnorodności oraz klęski ekologiczne wywołane działalnością człowieka.
Również te procesy zmaterializowały się ostatnio w Australii. Skala pożarów jest ogromna, więc można ją spokojnie nazwać kataklizmem. To bowiem nie tylko wielkie straty materialne i śmierć przynajmniej 28 osób (głównie strażaków), ale także pożary ponad 10 mln ha lasu – (czyli 100 tys. km2 – 87 państw świata ma mniejszą powierzchnię, w tym np. Węgry czy Austria), a ponad 480 mln (choć słyszy się też o miliardzie) zwierząt zginęło w płomieniach lub na skutek poparzeń.
Ten naturalny bilans jeszcze się pogorszy. Kompletnie spalony obszar nie nadaje się do życia dla ocalałych zwierząt. Brak im pożywienia czy schronień. Osierocone młode w dużej części mogą sobie nie poradzić. Bioróżnorodność w niektórych częściach Australii jest zagrożona.
Flanagan oskarża Australię o „klimatyczne samobójstwo”
Media zaczynają wskazywać przy tym na politykę klimatyczno-energetyczną, jaką od lat prowadzi Australia, czyli kraj będący największym na świecie eksporterem węgla kamiennego. W 2018 r. australijskie spółki węglowe wysłały go w świat ponad 310 mln ton – 203 mln ton węgla energetycznego i 107 mln ton węgla koksującego. To prawie 1/3 globalnego eksportu węgla. Wartość tego eksportu wyniosła prawie 60,5 mld dolarów. Tylko do Polski trafiło w 2018 r. około 1,1 mln ton australijskiego węgla.
Takie działania i związki obu najważniejszych australijskich partii politycznych – rządzącej centroprawicowej Partii Liberalnej i opozycyjnej lewicowej Partii Pracy – skrytykował w głośnym artykule dla „The New York Times” znany australijski pisarz Richard Flanagan, autor takich uznanych powieści jak „Śmierć przewodnika rzecznego” czy „Ścieżek północy”. Wskazał on na ogromne wpływy lobby górniczego w Australii, które ciągną się od 1996 r.
„Premier Scott Morrison zawdzięcza zwycięstwo wyborcze swojej partii wsparciu ze strony węglowego oligarchy Clive’a Palmera, który na kampanię medialną własnej partii-wydmuszki wydał więcej, niż budżety marketingowe obu największych ugrupowań razem wziętych. Po objęciu władzy przez premiera Morrisona, Palmer ogłosił plany zbudowania największej kopalni węgla w kraju” – napisał Flanagan, oskarżając władze swojego kraju do dokonanie „klimatycznego samobójstwa”.
Jedna z księgarni w dotkniętej ogniem miejscowości Cobargo w stanie Nowa Południowa Walia powiesiła na drzwiach obwieszczenie o treści: „Powieści post-apokaliptyczne przeniesione do działu spraw bieżących”. „Michaił Gorbaczow, ostatni sowiecki przywódca, zauważył kiedyś, że upadek ZSRR zaczął się od katastrofy w Czarnobylu w 1986 roku. W chwili tamtej katastrofy system radziecki był już nie do obrony, stwierdził 20 lat później. Czy to możliwe, że ta ogromna i wciąż się dziejąca tragedia pożarów w Australii może się okazać Czarnobylem kryzysu klimatycznego?” – pyta na zakończenie Flanagan.
Australia słabo reprezentowana w Davos
Jego tekst na pewno stanie się przyczynkiem do połajanek wobec Australii na Forum w Davos. W panelu poświęconym przyczynom pożarów na tym najmniejszym kontynencie zabraknie przedstawiciela australijskich władz. Canberra wymówiła się od udziału w tej debacie. Najwyższy rangą oficjalny przedstawiciel Australii – minister finansów Mathias Cormann – weźmie natomiast udział w dyskusji na temat wyzwań gospodarczych dla rejonu Oceanu Indyjskiego.
Ostatnim australijskim premierem, który wziął udział w WEF był w 2015 r. Tony Abbott, który rządził z ramienia tej samej partii co Morrison. Ten polityk za jedno z najważniejszych osiągnięć swojego rządu uważa likwidację podatku od emisji CO2. Rządzący Australią przekonują, że choć są liderem w wydobyciu i eksporcie węgla, sami nie są emisyjnym problemem dla świata.
Australia bowiem odpowiada tylko za 1 proc. globalnych emisji dwutlenku węgla, podczas gdy drugi ważny gracz w rejonie Azji i Pacyfiku – Chiny – odpowiada za 18,8 proc. globalnych emisji. Ale Chiny to drugi po Japonii największy odbiorca australijskiego węgla. Na rynek japoński trafia go 30 proc., zaś na chiński – 24 proc. Premier Scott Morrison odpowiada też, że nie zjawi się w Davos, bo musi na miejscu w Australii koordynować walkę z pożarami.
Próbuje bowiem w ten sposób dramatycznie poprawić swój wizerunek, ponieważ w grudniu, gdy pożary obejmowały największy obszar, australijski premier bawił z rodziną na wakacjach na Hawajach. Gdy wrócił do kraju i próbował ściskać ręce strażakom, ci na to się nie zgadzali. Z jednej ze spalonych miejscowości Morrisona wygonili nawet wściekli mieszkańcy.
Kto będzie w Davos?
Największą sensacją będzie pojawienie się na jubileuszowej 50. edycji Forum prezydenta USA Donalda Trumpa, który w ubiegłym roku odmówił przyjazdu, choć był w Davos w 2018 r. Dlatego w 2019 r. największą gwiazdą WEF stał się prezydent Chin Xi Jinping. Wśród osób wchodzących w skład amerykańskiej delegacji będą także sekretarz skarbu Steve Mnuchin, przedstawiciel rządu USA ds. handlu Robert Lighthizer oraz doradcy prezydenta – jego córka Ivanka Trump i jej mąż Jared Kushner.
W całym tegorocznym spotkaniu, odbywającym się pod hasłem „Partnerzy na rzecz zrównoważonego i spójnego świata”, weźmie udział niemal 3 tys. osób ze 117 krajów, w tym 53 szefów państw lub rządów. Polskę reprezentował będzie prezydent Andrzej Duda.
Na liście gości wydarzenia znaleźli się także m.in. kanclerz Niemiec Angela Merkel, szefowa Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen, wicepremier Chin Han Zheng, prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski, kanclerz Austrii Sebastian Kurz, premier Włoch Giuseppe Conte, premier Hiszpanii Pedro Sanchez czy minister gospodarki Rosji Maksim Orieszkin. W wydarzeniu wezmą też udział sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres, sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg czy szefowa Europejskiego Banku Centralnego Christine Lagarde.
Na Forum zabraknie natomiast ministra spraw zagranicznych Iranu Mohammada Dżawada Zarifa, choć był wcześniej zaproszony do Davos.
